Beginpagina van Plantaardigheden.nl

 

 

Actuele toepassingen van planten

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten
Sitemap

Leesmaar.nl
Dodoens en meer bijzondere boeken

Leeswerk.nl
Artsenijgewassen
Flora Batava

Krachtigeplanten.nl
A modern herbal: 100 medicinale planten
Massachusetts Institute of Technology

Boekenrubriek met recensies van boeken over toepassingen van planten

Fotogids Larvenhuidjes van Libellen

  • Auteurs: Christophe Brochard, Dick Groenendijk, Ewoud van der Ploeg en Tim Termaat
  • Uitgever: KNNV Uitgeverij
  • Uitvoering: 320 pag., 17 x 24 cm, hardcover, full colour, met talloze unieke foto’s en illustraties
  • ISBN: 978 90 5011 409 7
  • Prijs: € 49,95
  • Meer informatie bij de uitgever
    Het KNNV heeft vaak boeken waarvan ik bijna denk dat ze niets zijn voor een groot publiek, maar door een groep anderen weer op hele hoge prijs zullen worden geschat. Larvenhuidjes van libellen is zo’n boek. Evenwel nochtans......

   Al vaker heb ik gememoreerd dat mijn voorliefde voor planten voortkomt uit hun immobiliteit waardoor ik ze op mijn gemakje kan bekijken. Dat is met libellen niet altijd even gemakkelijk, maar voor de enigszins gemakzuchtige waarnemer die ik ben, is er toch hoop. Want er is een fase in het leven van een libel dat ze een spoor achterlaten in de natuur die ik wel op mijn gemak kan bekijken.

   Om daar het uiterste uit te kunnen halen is daar dit brandnieuwe boek voor geschreven. Zelf zeggen ze dat je het mee kunt nemen voor een eerste vaststelling (determinatie in ABBL*) in het veld, je moet dan wel een rugzak dragen want het is een leestafel formaat. Sommige merken wasjassen hebben een zak aan de binnenzijde die wel groot genoeg is.

   Misschien komt er nog wel een zakformaatversie van zoals we bij de vogelgids van dezelfde uitgever hebben gezien, maar dan nog is de vraag of je er in het veld altijd mee uitkomt.

   Want het gemillimeter over de juiste determinatie gebeurt net als bij planten achteraf, op tafel onder luide protesten van de dame des huizes die zich, natuurlijk onterecht, zorgen maakt over de zindelijkheid van de tafel nadien.

   Voor de definitieve determinatie wordt aangeraden een binoculair aan te schaffen met een vergroting van minimaal 40 keer. Maar dan is het gelijk ook feest.

   Voordat we zover zijn moet je materiaal verzamelen van de libellen die je kan determineren, voor zover  je je niet wil vergrijpen aan levende exemplaren dan moeten we eerst weten wat een libel uitvetert voordat hij of zij de vleugels neemt voor het aangaan van amoureuze escapades die nu eenmaal nodig zijn bij het voortbestaan van de soort.

   Na de eerder genoemde exercities leggen de dames hun kroost als ei in het water. Daaruit komen de larven die soms zeer vraatzuchtig zich vergrijpen aan andere kleine waterbewoners of als echte kannibalen aan kleinere soortgenoten.

   Zoals u wellicht weet hebben insecten een chitinehuid die niet meegroeit met de inhoud, daardoor barsten ze uit hun vel, dat vel blijft in de omgeving achter. Is dat in het water dan zijn ze voor ons vrijwel verloren. Juist.

   Echter van één fase in hun bestaan kunnen we wel vindbare resten opsporen. Dat is de “uitsluipfase”. Libellen en hun soortgenoten verpoppen niet na hun larvestadium, ze barsten min of meer gecontroleerd uit hun vel en hangen die op aan een kapstok in de vorm van een plant waarlangs ze uit het water kruipen, ze pompen zich op en kunnen als hun definitieve vel verhard is gaan vliegen. Om het verhaal weer rond te maken.

   Dan kunnen wij fijn naar de waterkant en deze kapstokken gaan zoeken, de achtergelaten jassen oprapen en bekijken.

   En dan voorzichtig in een determineertrommeltje opbergen, datum en vindplaats erbij en dan de binoculair erbij en het feest van herkenning kan beginnen.

   Dat lijkt voor de leek vrij sullig en je verwacht een uitnodiging voor de serie “the Beauty and the Nerd” op een commerciële TV zender, maar ik kan je beloven dat dat zeker meevalt. Het is gewoon leuk en er is een zekere schoonheid waar te nemen in al die larvenkleding. Toegegeven het zijn geen dames in zomerkatoen en ook geen Chippendales maar zelfs fervente liefhebbers daarvan zijn op dat soort waarnemingen snel uitgekeken. Zo niet, dan wordt het tijd voor een therapeutisch gesprek met een daartoe opgeleide behandelaar.

   Wat levert het boek hier voor een nuttige, zo niet een onmisbare bijdrage?

   Het is het enige volledige boekwerk voor het Nederlandse taalgebied dat voorhanden is in onze taal, dus geen taalbarrières, want vergelijkbare boeken zijn er in het Frans (ook niet eenvoudig) en in het Engels. Ik veronderstel ook Duits, maar dan wordt de determinatie een wat meer ingewikkeld verhaal en laten we het vooral leuk houden.

   Vanzelfsprekend worden alle lichaamdelen uit en te na besproken, komt ook de levenswandel aan de orde en zijn er determinatiesleutels gegeven, waardoor je tot een slotconclusie kan komen, allemaal met foto’s. Slechts eenmaal wordt een wetenschappelijke namenlijst in ABEL ** gegeven en daarna is er alleen sprake van de Nederlandse namen tot aan de eindconclusie want dan wil je ook weer de ABEL naam weten. Vanzelfsprekend is er een totaal overzicht van de in Nederland voorkomende soorten gegroepeerd naar families. Daar zitten prachtige namen bij als paardenbijter en platbuikrombout.

   Ben je uitgedetermineerd en ben je bij de al dan niet juiste eindconclusie aanbeland dan krijg je een fotootje van de vliegende exemplaren en van de laatste verschillen in uiterlijkheden en een fotootje van hun jeugdgebied met stippen aangegeven waar de meest waarschijnlijke kapstokken van de uitsluipvelletjes te vinden zijn. Dan wordt je op een deel van de specifieke levenswandel getrakteerd en de verschillen met soorten die er erg veel op lijken en last but not least met de habitat (zeg maar geboorte/levensomgeving) van de soort.

   Ook zijn er lijsten van “uitsluiptijden” van de diverse soorten en die lopen van april tot oktober wat het speuren naar uitsluiphuidjes een voornamelijk zomerse aangelegenheid maakt.

   En dan die talrijke foto’s van huidjes, vellen en bepaalde onderdelen, in één woord een droom en een macht aan werk moet dat geweest zijn.

   Voor wie is dit boek vooral interessant? Voor biologen met natuurlijk een voorliefde voor libellen en hun verwanten in de eerste plaats, dan voor beheerders van natuurgebieden met water, om de kwaliteit met libellen in deze context te kunnen bewaken, beheersplannen te evalueren. Voor vrijwilligers die daaraan graag een bijdrage leveren. Aan liefhebbers die gewoon nieuwsgierig zijn. Uiterlijke schoonheidsaanbidders, leiders van jeugdgroepen die met uitsluiphuidjeshengels en schepnetjes gewapend hun kinderen en pubers willen laten kennismaken met de wondere wereld van het water en zich graag voorbereiden op een trefzekere vangst van huidjes. En wat dacht u van een mikpunt voor wat macrofotografie?

   En dan nog dekkend voor Engeland tot aan Polen en onze Zuiderburen en Luxemburg, wat wil je nog meer?

   Prachtig toch.

   Laat ik dan maar de nerd zijn en de libellen de beauty.

Breda

Juli 2012.     

Paul Munnik

*          Algemeen Beschaafd Botanisch Latijn
**        Algemeen Beschaafd Entomologisch Latijn

Plantaardigheden.nu - Vragen en antwoorden en discussie

^Naar het begin van deze pagina

Recensies van boeken over toepassingen van planten
 

Hobby

Omgeving

Plant
Toepassing
 
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel