Beschrijvingen van planten

Mariadistel - Silybum marianumd

• Zie Overzicht van deze plant: Mariadistel - Silybum marianum (G.van Elteren)

Cruijdeboeck 1554 Van Onser vrouwen distel	Cruydt-Boeck 1644 Van Onser Vrouwen Distel	Artsenijgewassen 1796 Mariën-distel, Melk-distel – Carduus marianus	Flora Batava  1853 Carduus marianus - Gevlekte Distel

Belangrijkste inhoudsstof

   Silymarine, dit is een mengsel van flavonolignanes (een groep flavonoïeden met o.a. antioxiderende werking), onder andere bestaande uit silibine (ook silibarine genoemd), silidianine, isosilybine, dehydrosilybine en silichristine. De concentratie aan silimarine is het hoogste in de gehele vrucht, maar wordt ook teruggevonden in het zaad (= deel van de vrucht) en in het blad. Silibine is waarchijnlijk de component met de grootste biochemische activiteit.

Gebruik

   In de volksgeneeskunde werd Mariadistel toegepast om bij borstvoeding de melkproductie te verhogen (een toepassing die wellicht teruggaat op de signatuurleer: in de volkse overlevering wordt gezegd dat de witte strepen/vlekken op het blad gemorste moedermelk van Maria is...). In Duitsland werd het ook toegepast bij geelzucht en galproblemen. De ontdekking van de component silymarine was trouwens resultaat van een onderzoek uitgaande van het proefondervindelijk bewezen effect van mariadistel bij leveraandoeningen.

Effect op de lever

   Silymarine blijkt in staat om een aantal factoren die leverschade kunnen veroorzaken tegen te werken, en het kan aan de andere kant de groei van nieuwe levercellen die beschadigde cellen gaan vervangen stimuleren. Eén manier waarop de lever beschadigd wordt is door vrije radicalen, Silymarine werkt in dit opzicht als antioxidans. De stof is in dit opzicht tien maal actiever dan Vitamine E.

   Daarnaast gaat Silymarine zorgen voor het activeren van enkele enzymsystemen (superoxide dismutase, gluthathion) die een ontgiftende werking hebben. Silymarine verhindert verder de werking van het enzyme lipoxygenase, dat schadelijke leukotriënen vormt kan produceren uit meervoudig onverzadigde vetzuren.
En het boek vermeldt nog enkele andere manieren waarop Silymarine de lever beschermd.

   Dit protectieve effect is ondertussen al grondig onderzocht en gedocumenteerd, en wellicht het meest in het oog springend is het onderzoek betreffende de activiteit van Mariadistel bij vergiftiging door Amanita phalloïdes, de erg giftige paddestoel Groene Knolamaniet. Als Mariadistel wordt ingenomen vooraleer van die paddestoel te eten, zou het met een ratio van 100 % vergiftiging beletten. En zelfs als het wordt ingenomen binnen de 10 minuten na ingestie is het effect totaal. Als er binnen de 24 uur na het eten van de paddestoel Silymarine wordt toegediend, blijkt het nog steeds in staat sterfte te voorkomen en de leverschade duidelijk te beperken.

   Zoals al heeft Mariadistel ook een effect op nieuwgroei van levercellen, en dit blijkt niet op te gaan voor kwaadaardige nieuwvormingen.

Klinisch gebruik

   Silymarine (en dus mariadistel) wordt toegepast bij allerhande leverziekten, gaande van cirrhose, chronische hepatitis, vettige infiltratie van de lever (een voorstadium van cirrhose), subklinische cholestase (stagnatie van de galafvoer zonder dat er geelzucht optreedt), en galproblemen. Het effect van Silymarine is aangetoond met weefselonderzoek, labogegevens en vanuit het klinisch waarneembare effect.

   Ook psoriasis wordt soms in verband gebracht met een slecht functioneren van de lever, en met name met betrekking tot de leukotrieen-productie. Ook hier zou Mariadistel een rol blijken te kunnen spelen.

Toxiciteit

   Klinisch is er weinig evidentie voor belangrijke neveneffecten. De toediening van hoge doseringen gedurende korte tijd aan muizen, ratten, konijnen en honden bleek geen nevenwerkingen te geven, en ook langdurig gebruik bleek (in studies met ratten) geen aanwijzingen voor toxische effecten te geven.

   Omwille van de invloed op de galproductie kan silymarine wel aanleiding geven tot een iets lossere stoelgang, en bij gebruik van hoge doseringen is het aangewezen om gal-bindende stoffen (guargom, pectine, vlozaad, zemelen) toe te voegen aan de voeding om irritatie van de darmslijmvliezen te voorkomen.

   In voorkomend geval, bij ernstige aandoeningen, is er vooralsnog geen bezwaar om gedurende langere tijd van silymarine gebruik te maken.

Dosering

   Meestal worden doseringen van gestandaardiseerde extracten aanbevolen, waarbij driemaal daags 70-210 mg Silymarine per dag wordt genomen. Er is onderzoek gebeurd naar Silymarine gevonden aan Fosfatidylcholine, en dit zou nog iets actiever zijn. dosering is hier 100-200 mg tweemaal daags. Alcoholische extracten zijn hier gecontraïndiceerd, omdat men grote hoeveelheden alcohol nodig heeft om een toereikende dosis silymarine toe te dienen (flavonoïden zijn overigens niet zo goed in alcohol oplosbaar, dus dit lijkt logisch).

Nog veel meer over planten vind je in mijn Kruidenmand

A.van Roy

^Naar het begin van deze pagina