Beschrijvingen van planten

Haver - Avena sativa

Overzicht van deze plant

• Let op: Lees alle informatie over Haver glutenvrij op internet

Cruijdeboeck 1554 Van Haver	Cruydt-Boeck 1644 Van Haver	Artsenijgewassen 1801 Gewoone haver - Avena sativa

Namen

Familie

   Grassenfamilie - Poaceae (Gramineae)

Botanische naam

   'Avena' betekent gewoon 'haver', en 'sativa' staat voor 'eetbaar'', een verwijzing naar Haver als (gecultiveerde) voedselplant.

Andere talen

• E: Oats
• F: Avoine
• D: Hafer, Saat-Hafer

Volksnamen

• Brouwhaver
• Even(e)
• Gorthaver
• Voerhaver

Spreekwoord

Iemand van haver tot gort kennen

Geschiedenis

   De geschiedenis van de Haver is wat mistig, omdat er zoveel verschillende soorten en ondersoorten bestaan. Wel is het zo dat in Klein-Azië de grootste genetische variëteit is, zodat men vermoedt dat de plant toch afkomstig is uit dit gebied. De gekweekte Haver stamt vermoedelijk af van de Oot (Avena fatua), afkomstig uit het Middellandse- Zeegebied. In het Midden-Oosten verschijnt de plant al in het Neolithicum, al werd hij waarschijnlijk niet zo vroeg al geteeld als bijvoorbeeld gerst. Het werd in deze periode door de mens ook wel gegeten, maar diende vooral als veevoer. Rond 2000 v. Chr. werd de Wilde Haver al in bijna geheel Europa gecultiveerd. Bij de Germanen was de plant gewijd aan Hulda, de Godin van het spinnen, die in verbinding staat met bronnen en met de winter, haar naam betekent 'de Vriendelijke'. Haver wordt al door Hippokrates, Plinius de Oudere en Galenus aanbevolen om zijn versterkende en zeer voedzame eigenschappen. Hildegard von Bingen besteedt veel aandacht aan de plant in haar 'Physica', zij schrijft o.a: "Laat eenieder die uitgeput is door verlamming en als resultaat daarvan een lege geest en gespleten gedachten heeft, zodat deze mens enigszins krankzinnig genoemd kan worden, een zweetbad nemen, door het water waarin Haver is gekookt over hete stenen te gieten, laat zij dit vaak doen, dan keren deze mensen terug naar zichzelf en herkrijgen ze hun zinnen weder." In de 15de eeuw wijdde men in Duitsland, Haver aan de Heilige Stefaan. Ook zijn alle granen verbonden aan vruchtbaarheid. Haver werd in 1602 met andere granen naar Noord-Amerika gebracht en gezaaid op de Elizabethseilanden voor de kust van Massachussets. Al in 1786 zaaide George Washington 580 hectare Haver in. Binnen de Ayurveda wordt Haver toegepast bij het ontwennen van opium.

Botanie

   Haver is in eerste instantie bekend als voedingsgewas, maar blijkt ook een belangrijke geneeskrachtige plant te zijn, waarvan zowel de bloem en het stro een medicinale toepassing vinden. De oorspronkelijke Wilde Haver is inmiddels onbekend, maar de gecultiveerde afstammeling heeft zich over de hele wereld verspreid langs de gematigde klimaatzones. Het is een eenjarige plant die behoort tot de Grassenfamilie. De kale rechtopstaande stengels zijn onderaan vertakt en worden ruim een meter hoog. De bloemen staan in een losse aar, die tot 30 cm lang kan worden. Aartjes bij rijpheid overhangend. Zowel mensen als vee gebruiken het als voedsel.

Gebruik

   Nicholas Culpeper noemt geen planeet waaronder de haver valt, Scott Cunningham noemt echter Venus als de heerser over de Haver.

Inhoudsstoffen

• Saponinen
• Alkaloïden zoals gramine (heeft licht sederende en hypnotische eigenschappen), trigoneline en avenine (stimuleert het centrale zenuwstelsel en veroorzaakt dat paarden nogal opgewonden worden als ze te veel haver krijgen)
• Flavonoïden
• Veel mineralen, vooral silicium en calcium, verder ijzer, mangaan, zink, magnesium en kobalt
• Gluten Let op: Lees alle informatie over Haver glutenvrij op internet
• Vitamine B1 en B2, E en K
• Sterolen
• Vetten
• Bitterstoffen
• Proteïne
• Bevat een aanzienlijke hoeveelheid antioxidanten

Werking

Zenuwstelsel

   Haver is een van de beste middelen bij stoornissen in het zenuwstelsel, zo kan het helpen bij nerveuze irritatie, depressie, slapeloosheid, nerveuze uitputting door chronische ziekte, zenuwzwakte, hysterie, herpesinfecties. Heel goed bij PMS en depressies die samenhangen met de menopauze. Zou een afrodisiacum zijn voor zowel mannen als vrouwen. Een heel specifieke werking is dat het kan helpen bij het herstellen na een verslaving aan zowel alcohol en verdovende middelen als nicotine (onderdrukt afkickverschijnselen).

Urinewegen

   Bij urinezuur, heeft een lichte urinedrijvende werking, bij een zwakke blaas.

Spijsvertering

   Bij diarree, verlaagt de bloedsuikerspiegel, positief effect op de lever, maagklachten. Regelmatig gebruik van haver verbetert de stoelgang. Een positief effect op diabetes.

Constitutie

   Uitwendig als kompres bij hoest op de keel aanbrengen. Bij infecties van de bovenste luchtwegen.

Bewegings-apparaat

   Bij jicht, artritis. Ondersteunend bij MS. Bij bindweefselproblemen. Spierpijn, spasmen.

Huid

   Als kompres kan het goed uitwendig worden gebruikt bij allerlei huidkwalen, door het hoge gehalte aan silicium, men kan denken aan (nat) eczeem, huidinfecties en psoriasis. Ook goed als kompres bij een abces en brandwonden. Vermindert sproeten. Gaat heel goed jeuk tegen.

Hart en bloedsomloop, bloed

   Verlaagt het cholesterolgehalte, bij aderverkalking, havermout en havermeel zijn een rijke bron van inositol, deze stof zorgt voor een goede stofwisseling van vetten en verlaagt het LDL-cholesterol. Bloedverrijkend, ondersteunend bij anemie.

Hormoonstelsel

   Door de aanwezige sterolen kan het gebruikt worden bij een slecht werkende schildklier en een tekort aan oestrogeen.

Overige

   Natuurlijk ook een voedselgewas voor mens en dier. Haver wordt ook nog wel toegevoegd aan bieren, maar niet zo vaak als vroeger, omdat het de schuimkraag niet bevordert, door het aanwezige vet. Het wordt nog wel eens toegevoegd aan tarwe- of stoutbieren.

Gebruik

   Men gebruikt de zaden en de rest van de plant. De groene of snel gedroogde planten worden geoogst vlak voordat ze volledig in bloei staan (Groene Haver). Het bepalen van de oogsttijd is een precies karwei, men moet de planten iedere dag controleren in hun rijpheid. Zodra de eerste halmen beginnen te bloeien, wordt het gewas geoogst. De meeste teksten verwijzen naar het gebruik van de zaden of groene toppen, heel soms wordt er naar het stro verwezen.

Let op! Niet bij glutenintolerantie, veel mensen die lijden aan coeliakie hebben deze intolerantie en mensen met MS, een ziekte waar Haver ook wel voor wordt ingezet, als men een tinctuur gebruikt kan men het beste wachten tot de vloeistof wat bezonken is en de vaste deeltjes naar de bodem zijn gezakt, gebruik alleen de heldere vloeistof!

Goede combinaties

   Gaat heel goed samen met Glidkruid en het Damesschoentje (orchidee).

Recepten

• Het meest bekend is natuurlijk de havermoutpap bij het ontbijt.

• Een kalmerend bad bij zenuwuitputting en een geïrriteerde huidkwaal kan gemaakt worden door 450 gram in stukken gehakt stro een half uur te koken in 2 l water, de vloeistof zeven en toevoegen aan het badwater.

Magie

• Geslacht: Vrouwelijk
• Planeet: Venus
• Element: Aarde
• Krachten: Geld
• Goden/Godinnen: Hulda

Gebruik

   Gebruik het in voorspoed en bij geldbezweringen.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina