Beschrijvingen van planten

Hennep - Cannabis sativa

Overzicht van deze plant

• Zie ook Hennep - Cannabis indica, C. sativa (L) Cannabidaceae (P.Munnik )
• Plantaardigheden.nu - Vragen en antwoorden en discussie

Cruijdeboeck 1554 Van Kemp	Cruydt-Boeck 1644 Van Kennep oft Kemp	Artseny-gewassen 1801 Tamme hennip - Cannabis sativa, Mas.	Artseny-gewassen 1801 Tamme hennip - Cannabis sativa, Foemina

Namen

Familie

   Hennepfamilie - Cannabaceae

Botanische naam

   Deze geslachtsnaam werd officieel aan de plant gegeven en stamt af van het woord 'kannabis', een Scytisch of Thracisch woord dat 'hennep' betekent. Maar het woord heeft mogelijk zelfs nog een oudere oorsprong: K(a)N(a)B(a), het vroeg Sumerische/Babylonische woord voor Cannabis zou een van de oudste stamwoorden zijn van de Indo-europese taalgroep. De soortnaam 'sativa' betekent 'genietbaar, eetbaar'.

Andere talen

• E: Hemp, Marihuana
• F: Chanvre cultivé, Chanvre de l'Inde
• D: Hanf, Haschischpflanze, Kultur-Hanf, Marihuana

Volksnamen

• Ganja
• Grass
• Hasj(iesj)
• Hennep
• Kif
• Marihuana
• Pot
• Weed

Geschiedenis

   Volgens de Indiase traditie hebben de Goden ons de Hennepplant geschonken zodat we genot, vreugde, leeuwenmoed en seksueel genot kunnen ervaren. Toen er nectar of amrita uit de hemel viel, ontsproot daar de Cannabis uit. Weer een andere legende verhaalt hoe de Goden geholpen door de demonen door de oceaan van melk roerden en dat een van de nectars die daar het resultaat van was Cannabis was. Het was gewijd aan Shiva en het was de favoriete drank van Indra. Na het roeren van de oceaan probeerden de demonen er macht over te krijgen, maar de Goden wisten dit te voorkomen en Cannabis kreeg de naam Vijaja (victorie), om de overwinning te gedenken. Sinds die tijd gelooft men in India dat deze plant der Goden bovennatuurlijke krachten geeft. Een van de eerste verbouwde gewassen en ook een van de nuttigste gewassen van de mensheid. Het kruid heeft wel vijf mogelijkheden om het te gebruiken, als vezel, als voedsel (het zaad bevat veel voedingswaarde), als geneesmiddel, als roesmiddel en als bron van olie.

   Het verbond tussen de mens en de Hennepplant is wellicht al 10.000 jaar oud. Gezien de vele nuttige toepassingen is Hennep verspreid over de hele wereld. Meestal gebeurt er van alles met planten die door de mens intensief geteeld worden, men kweekt ze in vreemde en nieuwe omgevingen en men kan vaak soorten kruisen die in het wild niet naast elkaar voorkomen, maar dat is niet gebeurd met de Cannabisplant.

   Lange tijd heeft men getwijfeld over de botanische familie van de plant, vroegere onderzoekers deelden de plant in bij de Brandnetelfamilie, later veranderde dat en deelde men de plant in bij de Moerbeifamilie. Tegenwoordig heeft de Hennep een aparte familie, de Hennepfamilie of Cannabaceae, met slechts twee geslachten, nl. Cannabis en Humulus (Hop). Men is het er redelijk over eens dat men 3 soorten Cannabis kan onderscheiden, Cannabis indica, Cannabis sativa en Cannabis ruderalia. Er is niet meer na te gaan hoe Cannabis voor het eerst gebruikt werd, maar gelet op de normale gang van zaken in het plantengebruik van eenvoudig naar complex ligt het voor de hand te veronderstellen dat de mens begon met de vezels toe te passen. Op archeologische vindplaatsen van het begin van de Aziatische beschaving in China, 4000 v. Chr., heeft men sporen gevonden van Hennepvezels. Henneptouw en -garen heeft men gevonden in Toerkestan op vindplaatsen die teruggaan tot 3000 v. Chr. Stenen werktuigen om Hennepvezels te stampen en de indrukken van Henneptouw in de randen van gebakken aardewerk zijn aangetroffen op Taiwan. Ook in Turkije heeft men overblijfselen van Hennepweefsel aangetroffen in vindplaatsen van de 8ste eeuw v. Chr., en in een Egyptisch graf bevindt zich een twijfelachtige afbeelding van wat Hennep geweest kan zijn die dateert uit 3000 -2000 v. Chr.

   In de Indiase Veda's wordt Cannabis bezongen als een van de Goddelijke nectars, in staat alles te geven van een goede gezondheid tot een lang leven en visioenen van de Goden. De Zend-Avesta uit 600 v. Chr. noemen een bedwelmende hars en de Assyriërs gebruikten Hashish al als een soort wierook in de 9de eeuw v. Chr.

   Inscripties uit de Tsjoe-dynastie in China tussen 700 en 500 v. Chr. hebben een "negatieve lijn" in het karakter Ma, dat Cannabis betekent, om het bedwelmend karakter ervan aan te geven.

   Aangezien het inzicht van de geschreven taal komt, kunnen we hetgeen in de Pen Tsao Tjong staat, die in 100 na Chr. werd geschreven maar teruggrijpt naar de legendarische keizer Shen-nung van 2000 voor Chr., beschouwen als een bewijs dat de Chinezen op de hoogte waren van de hallucinogene eigenschappen van Cannabis en die ook toepasten.

   Rond 500 v. Chr. beschreef de Griek Herodotus een fantastisch zweetbad bij de Scythen, een woest ruitervolk dat van de noordkant van de Kaukasus oprukte naar het oosten en het westen. Hij beschreef het als volgt: "ze maken een tent door drie stokken in de grond te steken en daarover vilten dekens te leggen, zodat er geen gaatje overblijft; in de tent wordt een schaal geplaatst met daarin gloeiende stenen en op die stenen wordt Hennepzaad geworpen.. dit begint enorm te roken en verspreidt zulk een walm dat een Grieks stoombad er niets bij is; De uitgelaten Scythen springen rond van plezier.." Pas sinds kort hebben archeologen ingevroren Scythische grafkamers ontdekt die dateren uit 500 tot 300 v. Chr. Ze troffen daar driepoten en vilten dekens, vuurroosters en houtskool aan met overblijfselen van Cannabiszaad en -bladeren. Aangenomen wordt dat de oorsprong van Cannabis ligt in Centraal-Azië en dat de Scythen gezorgd hebben voor de verspreiding in westelijke richting.

   Over het algemeen schijnen de Grieken en Romeinen weinig Cannabis te hebben gebruikt voor het bedwelmend effect, maar er bestaan wel aanwijzingen dat ze op de hoogte waren van de werking. Democritus beschrijft dat men zo nu en dan wijn en mirre mengde met Cannabis om visioenen te krijgen, en Galenus schrijft rond het jaar 200 na Chr. dat men af en toe Hennep serveerde om gasten in een vrolijke stemming te brengen. In het klassieke Griekenland en Rome werd het niet gekweekt om zijn vezels.

   Maar al in de 4de eeuw na Chr. hadden de Romeinen de beschikking over vezels voor touwen en zeilen, die ze uit Gallië haalden. In de 1ste eeuw van onze jaartelling schreef Plinius de Oudere al over de verschillende kwaliteiten en behandelingen van de vezels en men heeft Henneptouw aangetroffen op een Romeinse vindplaats uit 140-180 na Chr. Vanaf de Angelsaksische periode tot aan de inval van de Normandiërs kende Engeland een bloeiende Hennepteelt. Ten tijde van de grote ontdekkingsreizen en de zeilvaart was er een grote vraag naar Henneptouw en in de Britse koloniën begon men dan ook met de teelt. Ongetwijfeld is het gebruik van de vezel een zeer vroege toepassing van de plant, maar het is mogelijk dat de vruchtjes de mens ook al zeer vroeg tot voedsel dienden, deze zijn zeer voedzaam. Er is in Duitsland op archeologische vindplaatsen van rond 500 v. Chr. Hennepzaad aangetroffen dat voor consumptie gebruikt is. Ook het belang als geneesmiddel, vaak onafscheidelijk verbonden met de hallucinogene eigenschappen van de plant, kan een van de eerste toepassingen geweest zijn.

   De eerste vermelding van Hennep als zodanig is afkomstig van de Chinese keizer-botanicus Shen-nung die al 5000 jaar geleden de Cannabis aanbeval als medicijn tegen malaria, beri-beri, verstopping, reumatische pijnen, afwezigheid en vrouwenkwalen. Een andere Chinese plantkundige, Hoa-Glio, noemde een mengsel van Hennephars en wijn als een pijnstiller. In het oude India kwam het gebruik van deze "gave der Goden" veel voor in de volksgeneeskunde. Men geloofde dat het de geest helder maakte, het leven verlengde, koorts kon verlagen, slaap kon opwekken en dysenterie kon genezen.

   Omdat de plant ook psychoactieve eigenschappen heeft, werd ze meer op prijs gesteld dan andere medicijnen, voor ontelbaar veel kwalen werd het toegepast. Hoewel Cannabis in het Europa van de Middeleeuwen nooit gebruikt schijnt te zijn geweest als hallucinogeen, had het toch een belangrijke plaats in de medicijnkast, en het geneeskundig gebruik kan worden teruggevoerd op vooraanstaande klassieke heelmeesters als Dioscorides en Galenus.

   We maken nu even een grote sprong in de tijd. Toen de Mexicaanse arbeiders zo'n 60 jaar geleden de gewoonte om Marihuana te roken meebrachten naar de VS, verspreidde deze gewoonte zich snel over de zuidelijke staten, en rond 1920 was het doorgedrongen tot New Orleans onder de armen en minderheden. In de jaren '60 en '70 werd het gebruik populair onder jongeren. De verspreiding van het middel in de VS en Europa heeft geleid tot grote controverses die nog onopgelost zijn en die gekenmerkt worden door vooroordelen en vooringenomenheid. Cannabis sativa kwam tot 1937 in de Amerikaanse lijst van geneesmiddelen voor.

   Het is inmiddels van de lijst van officiële geneesmiddelen afgevoerd, maar het gebruik als geneesmiddel heeft de laatste tijd veel ontwikkelingen meegemaakt, o.a. bij pijnbestrijding bij MS, reumatische aandoeningen, bijwerkingen van chemotherapie, staar. Inmiddels gaan er stemmen op om Hennep als geneeskruid te legaliseren in Groot-Brittannië, waar veel onderzoek wordt gedaan op dit gebied. Ook in Nederland waar al jarenlang een gedoogbeleid is voor het gebruik van Marihuana, wordt het gebruik als geneeskruid nu waarschijnlijk legaal. Er zijn onderzoekers die beweren dat Hennep wel eens het belangrijkste medicijn van de 21ste eeuw zou kunnen zijn.

Botanie

   Cannabis sativa is zeer polymorf geworden, maar heeft meestal een lange slanke stengel met zijtakjes. De plant is eenjarig en kan dan een hoogte bereiken van 90 cm tot 5 meter. Meestal is deze soort tweehuizig. De mannelijke plant sterft na het verliezen van het stuifmeel al snel af, terwijl de vrouwelijke plant sterker is en meer blad draagt. De bladeren zijn handvormig met tussen de 3 en 15 vingers, maar meestal slechts 7 of 9, variabel van grootte, langgerekt en diep ingesneden en tussen de 6 en 10 cm lang en 1½ cm breed. De bloemen zijn enkelvoudig op oksel- of eindstandige twijgen, donkergroen, soms geelgroen of bruinpaars van kleur. De vrucht is eivormig en iets afgeplat, hard en bruinachtig van kleur, met een volledige kelk en meestal zonder geaderd oppervlak Stevig aan de stengel bevestigd zonder duidelijke scheiding. De plant heeft een zeer kenmerkende geur. Komt voor in de warme en gematigde gebieden.

Typologie

Inhoudsstoffen

• Harsachtige olie (hierin zitten de meeste werkzame bestanddelen, cannabinoïden, waarvan de meest effectieve stof tetrahydrocannabinol of THC is; de grootste concentratie komt voor in de vrouwelijke onbevruchte bloemen; het is inmiddels kortgeleden gelukt om THC chemisch na te maken)
• Etherische olie
• Alkaloïden (choline)

Werking

Zenuwstelsel

   Een zeer veelbelovend middel voor pijnbestrijding, bij Multiple Sclerose, reumatische aandoeningen, spieraandoeningen, menstruatiekrampen. Maar ook bij staar. Helpt om de eetlust te bewaren bij chemotherapie, gaat de hierbij behorende misselijkheid tegen. Nieuw is het gebruik bij Gilles de la Tourette patiënten die in een aantal gevallen na het gebruik van Hennep een duidelijke symptoomvermindering waarnemen van hun ziekte. Verder vermindert het stress en kan het depressies helpen verlichten. Geeft ontspanning, helpt bij het in slaap komen, geeft een prettige roes.

Overige

   Een veelbelovend middel tegen grauwe staar.

   Uiteraard zijn de vezels van de Hennepplant nog steeds zeer belangrijk in de textielindustrie. Ook de olie wordt nog toegepast.

Gebruik

   Men gebruikt de bloeitoppen van de onbevruchte vrouwelijke plant, men kan van de harsachtig olie die uit de toppen komt een pasta maken (hasj), of de toppen drogen en deze verwerken in sigaretten, thee, cake, etc.

Magie

• Geslacht: Vrouwelijk
• Planeet: Saturnus
• Element: Water
• Krachten: Genezen, Liefde, Visioenen, Meditatie

Gebruik

   Hennep was ooit veel in gebruik als magisch kruid, maar door de wetgeving die sinds de jaren '30 de plant verbiedt zijn veel van deze gebruiken aan het verdwijnen. Hennep wordt al heel lang gebruikt in liefdesbezweringen en voorspellingen, zoals in de volgende beruchte Hennepzaadbezwering: Neem een handvol Hennepzaad mee om middernacht naar een kerk, bij voorkeur net wanneer Midzomer begint. Loop negen keer rond de kerk, terwijl je terwijl je loopt het Hennepzaad verstrooit, en herhaal dan de volgende woorden:

Hempseed I sow, hempseed I sow,
Who will come after me and mow?

   Je krijgt dan een visioen te zien van je toekomstige partner. Hennep maakte ook deel uit van vele visionaire wieroken omdat de rook de mentale kanalen opende. Bijvoet en Hennep werden samen voor een spiegel gebrand om visioenen te krijgen.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina