Beschrijvingen van planten

Kattendoorn (Kattedoorn) - Ononis repens spinosa (Ononis spinosa)

Overzicht van deze plant

Cruijdeboeck 1554 Van Prangwortel	Cruydt-Boeck 1644 Van Pranghwortel	Artsenijgewassen 1796 Stalkruid, Prangwortel – Ononis arvensis	Flora Batava 1814 Ononis spinosa - Gedoornd Stalkruid

Namen

Familie

   Vlinderbloemenfamilie - Fabaceae (Leguminosae, Papilionaceae)

Botanische naam

   Omdat ezels graag aan het kruid knabbelden kreeg het de geslachtsnaamnaam 'Ononis', van het Griekse 'Onos' wat ezel betekent en 'oninemi' wat staat voor 'ik geniet'. De soortnaam 'spina' staat voor doorn.

Andere talen

• E: Cammock, Rest-Harrow, Spiny Restharrow, Wrest-Harrow, Cammock, Petty Whin
• F: Ononis épineux, Bugrane epineuse, Arrête boeufs
• D: Dornige Hauhechel, Hauhechel

Volksnamen

• Duivelsbedstro
• Ezelskruid
• Gedoornd Stalkruid
• Heidoorn
• Kraaidoorn
• Ossenbreker
• Schapendoorn

Geschiedenis

   Dioscorides schreef over de Kattedoorn: "De schors van de wortel, in wijn geweekt, verhoogt de urineproductie, voorkomt nierstenen en brengt zweren tot staan". in de Middeleeuwen en tijdens de Renaissance heeft men regelmatig gebruik gemaakt van het kruid.

Botanie

   Een 30 tot 60 cm hoog struikje dat groeit op droge zandige gronden, langs bosranden en wegbermen en op kalkhoudende rotsen tot 1500 m boven zeeniveau. De houtige, diepgewortelde wortelstok vormt rechtopstaande, behaarde stengels, die deels verhout zijn en die aan de zijtakken scherpe doorns hebben. Onder aan de plant zijn de bladeren drietallig, bovenaan zijn ze kleiner en ovaal met gezaagde bladranden en bleekgroen van kleur. Van mei tot in de herfst een rijke bloemenkracht van paarspurperen vlinderbloemen, die soms wat blauwachtig zijn. Ze staan in losse aren op spitse, groene kelken in de bladoksels. De plant heeft een onaangename geur. Kattedoorn lijkt sterk op Kruipend Stalkruid, ook deze heeft overigens een urinedrijvende werking, maar geen doorns. Zelf heb ik Kattedoorn veel zien staan langs de Lek.

Gebruik

   De hele plant straalt weerstand uit door het sterke wortelstelsel en de doorns die aanzetten tot activiteit. De kleine blaadjes wijzen op een grote, samentrekkende kracht. De roze bloemen wijzen op een milde werking, het mag bijvoorbeeld, in tegenstelling tot Guldenroede wel gebruikt worden bij een nierontsteking. Astrologisch valt het kruid onder Mars.

Typologie

   Een emotioneel iemand, die dat absoluut niet kan uiten. Kan geen weg met dat grote gevoel. Naar buiten bonkig en schutterig, kan zich geen houding geven, verbloemen dit door stoer te doen. Heel geschikt voor mannen met een aanleg voor stenen, of infectie-uitbarstingen.

Inhoudsstoffen wortel

• Etherische olie
• Looistoffen
• Flavonoïden
• Ononide
• Saponinen
• Arbutine
• Mineralen: calcium, ijzer, magnesium

Inhoudsstoffen bovengrondse delen

• Etherische olie
• Ononine
• Ononide
• Looistoffen
• Mineralen: kalium en calcium

Werking

Urinewegen

   Heeft een grote urinedrijvende werking, bij kwalen van nieren, blaas, gal - en nierstenen, oedeem. Door de vochtdrijvende werking heeft het een functie bij jicht en reuma. Ook bij een door inwendige verontreiniging veroorzaakt eczeem kan het kruid helpen (nat eczeem). Prikkelt de nieren niet te sterk, kan heel goed als behandeling na nierstenen gegeven worden. Ook bij nierbekkenontsteking.

Overige

   Bij een keelontsteking, jicht en reuma (door vochtdrijvende werking), ook een positieve invloed op het zenuwstelsel.

Gebruik

   Men gebruikt de bovengrondse delen voor de thee, deze verzamelt men wanneer de bloemen bloeien, in de schaduw drogen. De wortel verzamelen in de herfst voor de Ø (moedertinctuur), in de lengte doormidden snijden, in de schaduw drogen. Men kan de Ø (moedertinctuur) een week gebruiken dan een week niet, verder kan het lang gebruikt worden, een heel onschadelijk middel. De etherische olie vervliegt snel als het kruid te lang verhit wordt.

Goede combinaties

   Het kruid gaat goed samen met andere kruiden die een gunstige uitwerking op reuma en jicht hebben, zoals Berk, Moerasspirea, Walstro, Kweekwortel, Wilgenbast, Zevenbladwortel, Brandnetel, Salie en Aardbeiblad. Bij kwalen van de urinewegen kan men Kattedoorn mengen met Jeneverbes.

Magie

   Geen magisch gebruik bekend.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina