Beschrijvingen van planten

Zoethout - Glycyrrhiza glabra

Overzicht van deze plant

Cruijdeboeck 1554 Van Galissihout	Cruydt-Boeck 1644 Van Ghemeyn Calissiehout oft Soethout	Artseny 1796 Glad zoethout - Glycyrrhiza glabra

"Ik heb hun vaders nog gekend,
Ze kochten zoethout voor een cent.
Ik zag hun moeders touwtje springen.
Dat dorp van toen, het is voorbij
Dit is al wat er bleef voor mij,
Een ansicht en herinneringen."

Uit: Het Dorp, Wim Sonneveld (tekst Friso Wiegersma)

Namen

Familie

   Vlinderbloemenfamilie - Fabaceae (Leguminosae, Papilionaceae)

Botanische naam

   De geslachtsnaam is samengesteld uit de woorden 'Glukos' wat zoet betekent, en 'riza' wat staat voor 'wortel'. De soortnaam 'Glabra' staat voor 'haarloos', omdat sommige andere soorten wel haar hebben.

Andere talen

• E: Liquorice
• F: Lacrisse
• D: Lakritzeholz

Volksnamen

• Zoetwortel

Geschiedenis

   Bij de Oude Egyptenaren al bekend als medicinale plant. Het medicinale gebruik van de Zoethoutwortel werd door de Scythen aan de Grieken geleerd, de eerste gebruikten het kruid om een hongergevoel te verdrijven. Ook Theophrastus noemde het kruid als middel tegen hoest en astma. Zoethoutextract was al tijdens het leven van Dioscorides in gebruik (1^ste eeuw na Chr.) en werd tijdens de Middeleeuwen veelvuldig toegepast in Duitsland. Het kruid werd vaak aangeplant in kloostertuinen vanwege het grote nut. Nadat Amerika was gekoloniseerd, reisde de plant mee met de pioniers. Sinds 1950 weet men dat de Zoethoutwortel werkzaam is tegen maagzweren, men heeft dan wel de inhoudsstof die verantwoordelijk is voor het verhogend effect op de bloeddruk eruit verwijderd.

Botanie

   Een manshoge struik uit de Vlinderbloemenfamilie. Bloeit met paarse Vlinderbloemen in een trosje. is bladverliezend in de winter, er blijft dan een kaal staakje over. Komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. Heeft een zeer sterk en diep wortelgestel. Er bestaan wel een dozijn soorten Zoethout, over de hele wereld verspreid.

Gebruik

   De lilapaarse kleur van de bloemen is samengesteld uit rood wat staat voor bloed en energie en het bloed, blauw wat een kalmerend effect op het zenuwstelsel heeft en wit wat staat voor wat een aanduiding is voor vrouwenziekten en infecties. Het diepe wortelgestel duidt aarding en weerstand. Astrologisch valt het kruid onder Venus.

Inhoudsstoffen

• Glycosiden (glycyrrhizine, dat 50 keer zo zoet als suiker is en glycyrrhizinisch zuur)
• Asparagine
• Saponinen
• Looistoffen
• Bitterstoffen 6%
• Etherische olie
• Flavonglycosiden
• Cumarine (pijnstillend)
• Plantaardig oestrogeen (cortison, een stimulerend hormoon dat wordt ingezet bij chronische ontstekingen, het geeft een euforische stemming, zoveel energie dat je over je grenzen dreigt te gaan, ook oestreol)
• Koolhydraten
• Sacharose
• Aminozuren > choline = vitamine B4

Werking

Luchtwegen

   Bij hoest, astma, chronische bronchitis, hooikoorts en allergieën. Ook bij heesheid en strottenhoofdontsteking. Bij slijmvliesinfecties in de mond, ontsteking van de tong. TBC. in het algemeen kan men zeggen dat Zoethout de slijmvliezen van de luchtwegen versterkt.

Spijsvertering

   Maagklachten, het doodt de bacterie die maagzweren veroorzaakt. Verminderd ook maagzuur, neemt het hongergevoel weg. Bij een zwakke maag, maagslijmvliesontsteking, een maagzweer, een zweer aan de 12-vingerige darm, hepatitis, versterkt de nieruitscheiding.

Zenuwstelsel

   Verhoogt de weerstand tegen stress en spanning. Helpt ook bij het afkicken van nicotine en alcohol.

Constitutie

   Bij vermoeidheid, uitputting, koortsverlagend. Goed bij blaasinfecties. Een specifiek middel bij fibromyalgie, een complex syndroom dat een aantal symptomen als zware spierpijn, moeheid, pijn op de borst, lage koorts, gezwollen lymfeklieren, slecht slapen, geïrriteerde darmen en pijn in de onderbuik veroorzaakt. Verder ook bij M.E. oftewel het chronisch vermoeidheidssyndroom. Helpt actief bacteriële -, virale en schimmelinfecties te bestrijden, strepto's, staphyllo's, het herpesvirus, ook bij candida.

Vrouwelijke geslachts-organen en de hormoon-huishouding

   Verhoogt het oestrogeengehalte en helpt dus bij het tegengaan van overgangsklachten.

   Zoethout is één van die planten die een uitgesproken effect hebben op het endocriene systeem. De glycosiden hebben een structuur die gelijkt op de natuurlijke steroïden in het lichaam. Zoethout heeft een positief effect bij de behandeling van adrenalineklierziekten als de Ziekte van Addison. Ook bij PMS.

Gebruik

   Men gebruikt de wortel, die wordt verwerkt in thee of in een Ø (moedertinctuur), de inhoudsstof glycyrrhinezuur, is verantwoordelijk voor het bloeddrukverhogend effect van het kruid, deze stof bevindt zich in de bast, men hoeft dus allen de wortel te ontdoen van de bast, om dit effect niet te hebben. Het sap van de wortels wordt gebruikt in drop. Verder veel toegepast in hoestdranken, maar ook in allerlei alcoholische dranken.

Let op!

Niet gebruiken als er sprake is van hypertensie, behalve als men de bast verwijderd, niet gebruiken of zeer matig tijdens de zwangerschap.

Goede combinaties

   Bij bronchitis gaat het goed samen met Klein Hoefblad en Malrove. Voor maagproblemen samen met Heemst, Smeerwortel en Moerasspirea.

Recepten

Aftreksel dat bloed-reinigend werkt bij eczeem

• 15 gr Zoethoutwortel, 20 gr Gentiaanwortel, 20 gr Sarsaparillawortel, 5 gr Kliswortel, 50 gr Kweekwortel en 150 gr Paardebloemwortel een uur lang laten koken in een liter water
• Laten afkoelen en filtreren
• Van dit aftreksel wordt in de morgen op de nuchtere maag een kopje gedronken, ook een kopje in de middag en in de avond voor het slapen gaan.

Aftreksel bij tandvlees-ontsteking

• 20 gr Zoethoutwortel en Zoethouttakjes, 40 gr Eucalyptus en 10 gr Bonenkruid 10 minuten laten koken in een liter water
• De vloeistof nog een half uur laten staan, dan filtreren en
• er veelvuldig de mond mee spoelen en gorgelen.

Medicinale wijn bij een riekende adem en hoest-aanvallen

• 120 gr geplette Zoethoutwortel, 60 gr Anijszaad en 60 gr Venkelzaad tien dagen laten macereren in een liter goede witte wijn
• Filtreren en
• er tegen hoestaanvallen dagelijks 6 eetlepels van innemen.

Aftreksel voor een maagzweer en een zweer aan de twaalf-vingerige darm

• 100 gr Zoethout en 100 gr Sint-Janskruid vijf minuten laten koken in een liter water
• nog een half uur laten staan en dan filtreren
• Van dit aftreksel een kopje 's ochtends op de nuchtere maag een kopje drinken en een kopje na de middag - en avondmaaltijd.

Chinees gebruik

Traditioneel

   Er wordt ook in de TCM gebruikt gemaakt van de Zoethoutwortel, dit is echter een andere soort namelijk Glycyrrhiza uralensis

Beschrijving

   De ontschorste wortel wordt in stukjes gehakt, in de zon gedroogd en hetzij puur, of gebakken met honing gebruikt.

Eigenschappen

   Neutraal en zoet indien puur gebruikt, warm en zoet indien gebakken met honing; richt zich naar alle meridianen. Bevochtigd de long, bedaart hoest en bevorderd het opgeven van fluimen. Verdrijft hitte en gifstoffen en verzacht ontstekingen, zwellingen en pijn van het warmtetype in het bijzonder keelpijn en keelinfecties. Versterkt ook de energie van alle organen, die van milt en long in het bijzonder, verrijkt het bloed (dat door de miltenergie wordt aangemaakt) en reguleert de hart - en polsslag. Wordt wegens zijn affiniteit voor alle meridianen ook gebruikt om de verschillende werkingen van de ingrediënten in een voorschrift te harmoniseren (in dit geval wordt bij voorkeur de in honing gebakken wortel gebruikt).

Magie

• Geslacht: Vrouwelijk
• Planeet: Venus
• Element: Water
• Krachten: Lust, Liefde, Trouw

Gebruik

   Als je op een Zoethoutwortel kauwt, zal de passie in je ontbranden. Het is ook handig als je wilt stoppen met roken. Zoethout wordt ook toegevoegd aan liefde - en lustsachets, die je kunt dragen om liefde aan te trekken, ook wordt het gebruikt in bezweringen om te zorgen dat je partner trouw is. Zoethoutwortel is zeer geschikt voor het maken van magische staffen.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina