Aardigheden over planten

Klaprozendag of Poppy Day - 11 november

   In het onvolprezen boek van Philippe van Wersch, "Folklore van wilde planten in België en Nederland", lezen we (blz. 77-78, enigszins aangepast):

Waterloo

   Vroeger dacht men dat de klaproos daar bloeide waar iemand vermoord was. Daarom zei men dat dat de reden was waarom het slagveld van Waterloo bezaaid was met klaprozen.

   Deze bloem (het gaat om de Papaver rhoeas) drinkt het bloed van de gesneuvelden en bewaart het in zijn bloembladen.

Soldaat

   Ook na de Eerste Wereldoorlog dacht men aan de vele gedode soldaten en bracht men hen in verband met de klaprozen. Twee soldaten schreven onder andere gedichten die op de klaproos sloegen.

   De een, J. Cann, had een regel in zijn gedicht waarin stond te lezen: They [de kinderen] play among the poppies and perhaps give little thought to the carnage of those years gone by where men for freedom fought

   (Zij spelen tussen de klaprozen en denken waarschijnlijk niet aan het bloedbad van vervlogen jaren, waarin men voor de vrijheid vocht).

Legerdokter

   De andere dichter was een Canadese legerdokter, John McCrae, die na de gruwel van een dodelijke Duitse chloorgasaanval tijdens de tweede slag om Ieper in 1915 een gedicht opstuurde naar het Engelse maandblad 'Punch', "waarin in de begin- en eindregels de klaprozen het offer van de dood als bevruchtend zaad voor de vrede symboliseren" (Marcel de Cleene):

In Flanders fields the poppies blow / Between the crosses, row on row, … …If ye break faith with us who die / We shall not sleep, / though poppies grow / In Flanders fields

   (In de velden van Vlaanderen waaien de klaprozen tussen de kruizen, rij aan rij, … … Wanneer u de eed aan ons die stierven zult breken, zullen wij niet slapen. Ondanks dat er klaprozen groeien in de velden van Vlaanderen).

Huisvrouw

   Hierop reageerde toen een Amerikaanse vrouw, Moina Belle Michael, met een eigen gedicht, "We shall keep the Faith".

   Dit gedicht schreef zij op een zaterdagmorgen in november 1918, twee dagen voor Wapenstilstandsdag (11 november 1918).

   Zij besloot daarna, in overeenstemming met de laatste regels van het gedicht van John McCrae, altijd een klaproos te dragen.

   (Later schreef zij nog een boek met het hele verhaal over het ontstaan van 'Poppy Day': "The Miracle Flower - the Story of the Flanders Fields Memorial Poppy".)

   Op een vergadering vonden enkele van haar vriendinnen dit een goed voorbeeld en zij zouden voortaan klaprozen gaan verkopen.

   Met het geld dat zij - en allen na hen - op deze manier verdienden, werden vrouwen en kinderen van gesneuvelde en invalide soldaten geholpen.

Poppy Day

   In Frankrijk begon men in 1921 dit gebruik over te nemen en in Engeland een jaar later.

   Hier heeft men elk jaar nog steeds een 'Poppy Day' met als slagzin:

'The memory fades but the suffering doesn't' (de herinnering vervaagt maar niet het lijden).

   Deze speciale dag valt op de tweede zaterdag van november, de dag voor de nationale herdenkingsdag.

   Ook in België kent mende klaprozendag in november, met uiteraard hetzelfde doel.

   Ook komen jaar na jaar massa's toeristen uit Groot-Brittannië en uit de gehele Commonwealth op 11 november (Remembrance Day, Memorial Day) klaprozen leggen op de graven van hun in de Eerste Wereldoorlog gesneuvelde familieleden (Marcel de Cleene).

Internet

Op internet zijn alle details over de achtergronden en nabloei van Poppy Day, onder meer de complete gedichten van John McCrae en Moina Michael, te vinden op het volgende adres:

• http://www.greatwar.co.uk/index.htm

Bronnen

• Philippe van Wersch
  • Folklore van wilde planten in België en Nederland
• Marcel de Cleene & Marie Claire Lejeune
  • Compendium van rituele planten in Europa

R.van der Hoeden

^Naar het begin van deze pagina