Beginpagina van Plantaardigheden.nl

 

 

Actuele toepassingen van planten

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten
Sitemap

Leesmaar.nl
Dodoens en meer bijzondere boeken

Leeswerk.nl
Artsenijgewassen
Flora Batava

Krachtigeplanten.nl
A modern herbal: 100 medicinale planten
Massachusetts Institute of Technology

Boekenrubriek met recensies van boeken over toepassingen van planten

De groene apotheek

  • Uitgave: BV Centrale Uitgeverij (Deltas, België-Nederland), Oosterhout
  • Door: Jörg Grünwald en Christof Jänicke (uit het Duits vertaald door Emmy Middelbeek-van der Ven)
  • 416 pagina's, harde kaft, met kleurenfoto's
  • ISBN 9044709879, wettelijk depotnummer D-MMV-0001-364, NUR 861
  • Prijs € 39,95
   Goed idee van Deltas om De groene apotheek op de markt te brengen. Het boek brengt de moderne fytotherapie en de traditionele kruidengeneeskunde samen in één boek, dat zich voornamelijk richt tot lezers die betrouwbare informatie zoeken voor zelfmedicatie. De auteurs zijn deskundig: Jörg Grünwald is internationaal bekend als onderzoeker van plantaardige geneesmiddelen, Christof Jänicke is arts en fytotherapeut.

Overzicht van de inhoud

   1. Het boek opent met het hoofdstuk "De geneeskracht van planten" (blz. 7-65), waarin beknopt de vsolgende onderwerpen de revue passeren:

  • geschiedenis van de kruidengeneeskunde
  • geneeskrachtige planten in diverse medische stelsels: fytotherapie, homeopathie, antroposofische geneeskunde, Bachbloesemtherapie, Kneipptherapie, aromatherapie, ayurveda, traditionele Chinese geneeskunde, kampo
  • geneesmiddelenrecht en fytotherapie: geneesmiddelenregistratie (situatie in Nederland, België en Europa, EG), fytotherapeutica en de wet (Europese richtlijnen voor traditionele geneeskrachtige planten; instanties in Nederland), belangrijke commissies en werkgroepen (ESCOP - European Scientific Cooperative on Phythotherapy, WHO - Wereldgezondheidsorganisatie, HMPWP - Herbal Medicine Products Working Party)
  • wetenschap en onderzoek (farmacologisch-toxicologisch onderzoek van geneeskrachtige planten, controle op veiligheid, wisselwerkingen met andere geneesmiddelen)
  • van geneeskrachtige plant tot geneesmiddel (het kweken van medicinale planten, wat zijn fytotherapeutica?, farmaceutische kwaliteit, de belangrijkste inhoudsstoffen en standaardisering en normalisatie
  • verzamelen en verscheidenheid (biologische verscheidenheid, etnofarmacologie)
  • markt en consument (Europese markt, Nederlandse en Belgische markt, de consument

   2. Vervolgens een uitgebreid hoofdstuk "Klachten op natuurlijke manier behandelen" (blz. 67-201), waarin informatie over de meest voorkomende klachten, verdeeld over twaalf gebieden, en de mogelijke manieren van zelfmedicatie. Hier vindt men aanbevelingen, waarschuwingen en overzichtelijke tabellen van de geneeskrachtige planten en hun werking bij bepaalde klachten.

   3. In het hoofdstuk "Plantenmonografieën van A tot Z" (blz. 203-379) worden 112 medicinale planten besproken. Beknopte informatie over: geschiedenis van de plant, botanie, gebruikte delen en inhoudsstoffen, wetenschappelijk bewezen toepassingen, gebruik in de volksgeneeskunde, toedieningsvormen en dosering, beperkingen in het gebruik, bijwerkingen, onderzoek. De nadruk valt op de wetenschappelijk gestaafde toepassingen (meestal wordt verwezen naar de ESCOP).

   Beschreven planten (alfabetisch op Nederlanse naam):

Agrimonie Goudsbloem Lijnzaad (Vlas) Soja
Aloë Guarana Linde Spaanse peper
Anijs Guldenroede, Canadese en echte Maretak Spar
Artisjok Heemst Mariadistel Stinkende gouwe
Berendruif Heermoes Matéboom Stinkhout, rood
Berk, ruwe Herfsttijloos Meidoorn Tea tree
Bernagie Hoefblad, groot Mierikswortel Teunisbloem
Bitterzoet Honingklaver Mirre Tijm
Blaaserwt Hop Moederkruid Tormentil
Boekweit Indigoboompje Moerasspirea Toverhazelaar, Amerikaanse
Boldo Javathee (Javaanse nierthee) Muizendoorn Ui
Bosbes, blauwe Kaasjeskruid, groot Ogentroost Valeriaan
Brandnetel, grote Kamfer Okkernoot Valkruid
Citroenmelisse Kamille, echte Paardenbloem Venkel
Colaboom Kaneel - Karwij, echte Paardenkastanje, witte Viooltje, driekleurig
Den (Pinus sylvestris, Pinus pinaster e.a.) Kattendoorn Passiebloem Vlier
Dovenetel, witte Kattenklauw Pelargonium sidoides Vlozaad
Duivelsklauw Kava-kava Pepermunt Weegbree, smalle
Duizendblad Klaver, rode Pompoen Wierook
Engelwortel Klimop Populier Wilg, schiet
Eucalyptus Knoflook Rozemarijn Zee ajuin
Fenegriek Kruidnagel Salie Zegepalm
Gember Kuisboom (Monnikenpeper) Senna Zilverkaars
Ginkgo Kurkuma Sint-Janskruid Zoethout
Ginseng (gewone = Panax en Siberische = Eleutherococcus) Lavendel Sleutelbloem, gulden Zonnedauw, ronde
Gotu kola (Indische waternavel) Lelietje-van-dalen Smeerwortel, gewone

Zonnehoed

   4. "Praktische adviezen" (blz. 381-391): natuurlijke geneesmiddelen zelf bereiden - aftreksel (thee), afkooksel, maceraat, geneeskrachtige baden, inhaleren, zalf maken, omslagen en kompressen.

   5. "De groene huisapotheek" (blz. 392-395): tips voor de huisapotheek, "Verklarende woordenlijst" (blz. 396-397): de voornaamste termen in de fytotherapie verklaard, "Indeling geneeskrachtige planten - klachten" & Indeling klachten - geneeskrachtige planten" (blz. 398-409): twee tabellen om snel iets na te slaan - wat doet een plant en wat kun je gebruiken bij een bepaalde klacht.

   6. Nawerk: een literatuurlijstje, adressenlijst, een plantenregister (alleen op Nederlandse naam; de botanische namen hadden er wel bij gekund) en een klachtenregister.

Evaluatie

   De groene apotheek is een goed gedocumenteerde vraagbaak voor wie belangstelling heeft voor zelfmedicatie met behulp van fytotherapeutica. Het is een boek voor leken, die echter serieus worden genomen: vanuit de vakgebieden geneeskunde en fytotherapie wordt ruimschoots relevante en recente informatie (met name over onderzoek op het gebied van medicinale planten) gegeven.

   De nadruk ligt op de kruidentoepassingen die wetenschappelijk zijn bewezen. Als wetenschappelijke bron van informatie zijn vooral de monografieën van de ESCOP (European Scientific Cooperative on Phythotherapy) gebruikt. Dit heeft te maken met de Europese regelgeving inzake het medicinaal gebruik van planten. Een speciale commissie, "de Herbal Medicinal Products Working Party (HMPWP) stelt voor de Europese instanties richtlijnen op voor de beoordeling van werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit van plantaardige geneesmiddelen. Dit gebeurt op grond van de plantenmonografieën van de WHO en ESCOP. De zogenaamde 'core data' hiervan worden gepubliceerd voor overheden en aanvragers in de decentrale Europese toelatingsprocedure" (citaat, blz. 40).

   Het boek bevat geen literatuurverwijzingen, de betrouwbaarheid ligt impliciet in de deskundigheid van de auteurs. Het (duidelijk voor de Nederlandse editie aangepaste) literatuuroverizcht aan het einde van het boek is echter heel suffig: er staat weinig substantieels in en de vermelde boeken zijn vrijwel alle uit het fonds van Deltas. Dit had veel beter gekund. In de plantenbeschrijvingen is er oog voor het traditionele gebruik van kruiden in de volksgeneeskunde. Dit, samen met de wetenswaardigheden uit de geschiedenis, vormt een plezierige balans met de wetenschappelijke informatie (toepassingen en onderzoek).

   Het boek is rijkelijk geïllustreerd: bij elke plantenbeschrijving is een duidelijke foto toegevoegd. Het hoofdstuk over de medicinale toepassingen, waarin per rubriek -meest orgaansystemen- de voornaamste planten voor de in elke rubriek behandelde aandoeningen worden opgesomd, is het uitvoerigst. Hierin vindt men waardevolle informatie over hoe men op een verantwoorde wijze zelf met planten klachten kan behandelen. Er wordt duidelijk aangegeven wat het terrein van de herborist en de arts is, wat de fytotherapie kan en niet kan.

   De lay-out van het boek is duidelijk en overzichtelijk, men vindt er gemakkelijk zijn weg in. De vertaling leest over het algemeen prettig en bevat vrijwel geen fouten. De titel De groene apotheek is een doublure: eerder verscheen onder dezelfde titel een boek over geneeskrachtige planten van James A. Duke (Elmar, 2002).

R. van der Hoeden

Plantaardigheden.nu - Vragen en antwoorden en discussie

^Naar het begin van deze pagina

Recensies van boeken over toepassingen van planten
 
Hobby
Omgeving
Plant

Toepassing

 
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel