Beginpagina van Plantaardigheden.nl

 

 

Actuele toepassingen van planten

Plantaardigheden.nl
Artikelen over planten
Sitemap

Leesmaar.nl
Dodoens en meer bijzondere boeken

Leeswerk.nl
Artsenijgewassen
Flora Batava

Krachtigeplanten.nl
A modern herbal: 100 medicinale planten
Massachusetts Institute of Technology

Beschrijvingen van planten

Maretak - Viscum album

Overzicht van deze plant

Viscum album - Maretak

Zie alle foto's van Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Grotere foto in Bioweb Plantengids

Ixos, Viscum (Viscus quercinus), Marentacken

  • 1644 Vlaams: Marentacken
  • 1616 Latijn: Viscum [826]
  • 1554/1557: Eichenmistel, Guy, Marentacken, Mistel, Viscum, Viscus quercinus

 

Google search maretak op deze website https://www.google.nl/search?q=
maretak+site:plantaardigheden.nl

Alle foto's van Viscum album op internet

Viscum album in Plantago PlantIndex

Lees tekst

Cruijdeboeck 1554

Van Marentacken

Cruydt-Boeck 1644

Van Marentacken 

Artsenijgewassen 1801

Witte marentakken - Viscum album

"Under the Mistletoe, pearly and green
Meet the kind lips of the young and the old;
Under the Mistletoe hearts may be seen
Glowing as though
they had never been cold.
"

Eliza Cook (1818 -1889)

Namen

Familie

   Vogellijmfamilie - Viscaceae (Loranthaceae)

Botanische naam

   De geslachtsnaam 'Viscum' is Latijn voor '(Vogel)lijm'. De soortnaam 'album' staat voor 'wit'.

Andere talen
  • E: Mistletoe
  • F: Bois de la Sainte Croix
  • D: Kluster, Leinmistel
Volksnamen
  • Boomkruid
  • Duivelsnest
  • Heksennest
  • Mistel
  • Mistletoe
  • Slangewortel
  • Vogellijm

   Mistletoe is een woord uit het Angelsaksisch, het Oudgermaanse woord 'mist' betekent 'mest' en het Angelsaksische woord 'tan' staat voor 'twijg', blijkbaar had men toen al ontdekt hoe de plant zich verspreidde door middel van vogels die de zaden verspreidde via hun ontlasting.

Geschiedenis

   De belangrijkste cultusplant van Europa, bij veel volkeren speelt de Maretak een rol in rituelen, dit was vooral te danken aan zijn bijzondere verschijning, een groenblijvend struikje in een verder kale winterboom, dat daar ineens op wonderbaarlijke wijze was verschenen. Het bekendst is het gebruik onder de Kelten, volgens Plinius de Oudere beschouwden de Keltische priesters, de Druïden, niets zo heilig als de Maretak, vooral als deze op een Eik groeide, deze Maretakken werden door hen op rituele wijze verzameld, vooral op de zesde dag van de Maancyclus, want dan was de Maan al krachtig en nog niet eens halverwege zijn omloop. Nadat de nodige voorbereidingen waren getroffen met een feest onder de boom en de komst van twee witte stieren, verwelkomde de Druïde, de Maretak als de universele genezer, de priester gekleed in het wit klom in de boom en sneed met en gouden snoeimes de Maretak af, het kruid werd opgevangen in witte doeken en mocht de grond absoluut niet raken, daarna werden de twee witte stieren geofferd. Dit verhaal van Plinius de Oudere heeft de basis gelegd voor vele romantische ideeën en afbeeldingen. Ook de Germaanse volkeren beschouwde de Maretak als heilig. De wortels van dat geloof lagen in de mythe over de heropstanding van Balder, de God van het Licht.

   Volgens het verhaal had Balder een droom waarin hij stierf, deze droom verontruste zijn moeder Freya, de Godin van de Liefde en Schoonheid. Freya ging naar alle vier de elementen, aarde, lucht, vuur en water, en naar alle planten en dieren op aarde en vroeg hun, haar zoon te sparen. Nadat zij zich ervan verzekerd had dat ze iedereen dit verzocht had, verzekerde Freya haar zoon dat hij voor eeuwig zou leven. Maar Balder had een vijand, de God Loki van het Kwaad en Loki vond een plant die Freya over het hoofd had gezien, de Maretak, want Maretak groeit niet op de grond of onder de grond, heeft geen wortels, maar is bevestigd op de boom waarop hij parasiteert. Loki maakte een vergiftigde pijlpunt van de Maretak en liet de blinde broer van Balder, Hoder, onder valse voorwendselen de pijl afschieten, Balder viel dood neer. Voor drie dagen werd de aarde donker, en viel er regen uit de hemel. Elk van de elementen probeerde Balder weer tot leven te wekken, alleen zijn moeder lukte het uiteindelijk wel. De legende vertelt dat de tranen die zij vergoot gedurende die drie verschrikkelijk dagen, uiteindelijk de witte bessen van de Maretak werden.

   De kracht van de Maretak werd nog versterkt als ze op een Eik groeide, de symboliek van de Maretak, "eeuwig groen, de overwinning op de dood" van levenskracht en wedergeboorte werd nog groter als ze gecombineerd werd met de krachten van de Koning der Bomen, het symbool van kracht en macht wat de Eik is. Het verbond tussen de Maretak en de Eik staat dus voor wijsheid, kracht, kennis en licht, dit wordt mooi gesymboliseerd in de naam van de Keltische priesters, de Druïden, wat zoveel betekent als 'wijsheid/kracht of wijsheid/Eik. in het in Zuid-Engeland ontdekte 2000 jaar oude veenlijk 'Lindow Man' werden toen men zijn maaginhoud onderzocht de resten gevonden van granen en het stuifmeel van de Maretak, omdat het om een jongeman ging die er goed doorvoedt en verzorgt uitzag zonder sporen van hard lichamelijk werk en verwondingen die op een slagveld opgelopen zouden kunnen zijn, vermoedt men dat het om een jonge druïde ging, die geofferd werd (zijn lichaam vertoonde sporen van een slag op het hoofd, een opengesneden keel, maar ook van wurging, de manieren van offeren die typisch waren voor de drie Keltische hoofdgoden, maar dan gecombineerd in één offer) om de inval van de Romeinen te keren. Vermoedelijk werd hij uitverkoren om zijn leven vrijwillig te geven. De graanresten met Maretak zijn de resten van zijn laatste maaltijd, hiermee wordt nog eens onderstreept hoe belangrijk de Maretak was voor de Kelten.

   Bij de Grieken en Romeinen had de Maretak niet dezelfde status als bij de Germanen en Kelten, wel is de Maretak het middel om in de Onderwereld terecht te komen en te verlaten. Persephone gebruikte het om in het voorjaar weer in de Bovenwereld te komen. De Gouden Twijg waarmee Aeneas als vrijgeleide voor een behouden reis in de Onderwereld afdaalde om zijn vader Anchises te zoeken, wordt wel als een Maretak beschreven. Vermoedelijk is dit Romeinse verhaal ontstaan onder invloed van de Kelten, die enkele eeuwen lang in de Po-vlakte verbleven. Maretak was niet alleen heilig voor de Germanen en Kelten van Noord - en West-Europa maar ook voor de Ainos in Japan en voor verschillende Afrikaanse stammen. in de kruidengeneeskunde werd/wordt de Maretak als een belangrijk geneesmiddel beschouwt. Hippokrates waardeerde de plant, Dioscorides raadde aan om bijvoorbeeld oude zweren en zwellingen te behandelen met het kruid.

   Plinius de Oudere schrijft dat vogellijm gemaakt van de bessen van de Maretak tumoren uiteen doet vallen en zweren doet opdrogen. Dodoens schrijft uitgebreid over de Maretak als middel tegen zweren en opgezette klieren, kwalen aan de milt, zweren aan de handen en nagels, epilepsie etc. Culpeper verteld dat het kruid weliswaar beheerst wordt door de Zon, maar dat het als het op een Eik groeit ook veel Jupiterkracht in zich heeft, de planeet van de Eik, Culpeper is ervan overtuigd dat Maretakken die groeien op Eiken het meest krachtig zijn, hij kan niet echt vermelden waarom, maar hij vermoedt omdat deze het meest zeldzaam zijn. Hij laakt een collega-arts Clusius die de voorkeur geeft aan Maretakken die op Perenbomen groeien. De bladeren en de bessen noemt hij heet en droog, hij roemt het kruid om zijn werking op tumoren en zwellingen, Maretak doet hen rijpen. Verder zou het kruid ook de lichaamssappen (zowel de dikke als de dunne) uit alle delen van het lichaam halen en ze scheiden en verjongen. Maretak gevonden op Eik zou helpen tegen epilepsie. Sommige waren, volgens Culpeper zo overtuigd van deze werking tegen de 'vallende ziekte' dat zij de Maretak omschreven als "Lignum Sancti Crucis", oftewel "Hout van het Heilig Kruis". Tegenwoordig wordt de Maretak ook voor heel andere kwalen gebruikt.

Botanie

   Maretakken zijn halfparasieten, die water en mineralen aan hun gastheer onttrekken. Ze groeien gewoonlijk op zijtakken van het bovenste deel van de gastboom. De bezemachtige plant bestaat uit groenachtig, bruin, regelmatig gevormde takken die op een korte stam staan. De bleekgroene, leerachtige bladeren zitten als kleine propellers aan het eind van de stengels. Ze zijn parallelnervig en blijven gedurende de winter groen, ze vallen pas na twee jaar af. Op de plaats waar de stengel zich vertakt, verschijnen in de lente zeer kleine mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten (tweehuizig). Deze ontwikkelen zich tot witte, kogelronde bessen op de vrouwelijke planten, deze zitten vol met wit, kleverig slijm. De verspreiding van de zaden geschiedt door vogels. Maretakken komen algemeen voor in Europa, noordelijk tot aan Nederland en Noord-Duitsland.

Gebruik

   Het blad blijft groen, leerachtig. De bloemen zijn klein. De Maretak lijkt onafhankelijk van de aarde, tijd en ruimte in iedere richting te groeien, hierin zit een overeenkomst met het gedrag van de kankercel, de plant zet het opgenomen zonlicht om in een grote, vormgevende kracht, dit werkt in op tumoren en dwingt deze terug in de vorm van het organisme. Betrekt zijn voedsel zowel van de gastheer, maar ook uit de Kosmos, het zaad ontkiemt in het licht en deze lichtgevende energie wordt omgezet in vormende kracht, hij gaat zijn eigen gang, geeft zelf vorm.

Typologie

   De onevenwichtige, onzelfstandige mens, die niet met beide benen op de grond staat en teveel op anderen leunt, en de dagelijkse realiteit ontvlucht met fantasieën Ook de mens die stilzwijgend in opstand komt tegen zijn lot. De mens die hiermee zijn eigen ik onderdrukt, de Maretak geeft een impuls van boven af, de expressie.

Inhoudsstoffen

  • Polyfenolen (hebben bloeddrukverlagende eigenschappen)
  • Lectines (stimuleren het afweersysteem)
  • Viscotoxines (stimuleren het afweersysteem)
  • Vitaminen: B (choline en acethylcholine) en C
  • Tumorremmende stoffen
  • Saponinen
  • Slijmstoffen
  • Bitterstoffen
  • Harsen
  • Mineralen: Ca en K
  • Looizuur
  • Etherische olie
  • Histamine
  • Glycoside
  • Aminozuren

Werking

Bloedsomloop

   Bij hypertensie, hartritmestoornissen, angina pectoris, arteriosclerose en aangeboren hartklepgebreken. Reguleert de hartslag, werkt daar waar het nodig is, dus zowel bij hoge - als lage bloeddruk. Werkt krampopheffend en kalmerend. Verder ook bij baarmoederbloedingen, bij bloeddrang in het hoofd en aderverkalking.

Woekeringen

   Zowel goed - als kwaadaardige gezwellen (vleesbomen en poliepen) en verhardingen, maar ook bij kanker (ondersteunend, ga hier uiteraard niet zelf mee experimenteren). Agrimonie werkt dan bij kleine, goedaardige woekeringen, samen met Kleefkruid en Maretak bij grote gezwellen.

Zenuwstelsel

   Kalmeert en ontkrampt bij migraine, hysterie en stuipen. Verder bij infecties, evenwichtsstoornissen, overgangsklachten, maar ook bij epilepsie de werking gaat via het vegetatieve zenuwstelsel. Prikkelt de klieren van de spijsverteringsorganen en bevordert de stofwisseling. Ook bij astma en psychische verkramping.

Overige

   Geschikt na een operatie, of na een ernstige ziekte (kan heel divers zijn), geen EHBO-kruid. Bij onvruchtbaarheid, geeft nieuw leven.

Gebruik

   Wordt in de winter geoogst, echter volgens David Hoffmann moeten de jonge twijgen met de bladeren in het voorjaar worden verzameld. Niet in Nederland plukken. Oogsten voor de bloei of als het kruid net in bloei is, de thee vers of van het gedroogde blad, voeg dan heel weinig aan een mengsel toe. Op dit moment wordt er in Duitsland onderzoek gedaan naar de werkzaamheid bij bepaalde typen kanker (eierstokkanker en longkanker), er zijn al wat successen geboekt in een experimenteel stadium bij een aantal patiënten. iscador is een antroposofisch middel met Maretak dat aan kankerpatiënten wordt gegeven, zij kunnen dit zichzelf subcutaam toedienen, intraveneus gebeurt dit ook in antroposofische ziekenhuizen, een typische behandeling met iscador is als volgt: een aantal weken worden er 3 tot 7 maal per week 's morgens injecties toegediend, de dosis wordt iedere keer iets opgevoerd, meestal worden deze injecties in de buurt van de tumor gegeven, soms zelfs direct in de tumor, soms is er sprake van bijwerkingen als misselijkheid, vertraagde hartslag, maagpijn, hypertensie en zelfs delirium. De plek van de injectie kan wat rood worden, ook koorts, hoofdpijn en koude rillingen kunnen zich voordoen. Binnen de homeopathie in D10 (korrels) bij kanker.

Let op! Maretak is een wat giftige plant, met name de bessen, vooral voor kinderen. Omdat het kruid tyramine bevat kunnen patiënten die een antidepressief middel van het MAO-type gebruiken, beter geen preparaten die Maretak bevatten innemen, deze combinatie kan een gevaarlijke hoge bloeddruk opleveren (vraag dit na bij uw apotheek).

Goede combinaties

   Gaat goed samen met Meidoorn, Herderstasje en Lindebloesem in gelijke delen voor hartkwalen.

Recepten

Decoct voor wassingen bij winterhanden - en voeten
  • 70 gr gedroogd Maretakblad koeken in een liter water
  • De gefiltreerde vloeistof gebruiken om de plaats van de aandoening verscheidene malen daags te wassen
  • Dit middel stimuleert de bloedsomloop op krachtige wijze

Magie

  • Geslacht: Mannelijk
  • Planeet: Zon
  • Element: Lucht
  • Goden/Godinnen: Apollo, Freya, Frigga, Venus, Odin
  • Krachten: Bescherming, Liefde, Jagen, Vruchtbaarheid, Gezondheid en Exorcisme
Rituelen

   Zoals bekend, vereerden de druïden de Maretak, vooral wanneer deze in een Eik groeiden, het werd (nog steeds) gesneden op Midzomerdag, of anders wanneer de Maan zes dagen oud is. De gouden sikkel moest in één haal het kruid snijden en het plantje mocht nooit de grond raken.

Gebruik

   Lang gebruikt voor de bescherming tegen bliksem, ziekte, ongeluk van allerlei soorten, brand en ga zo maar door. Het werd gedragen of geplaatst op de aangewezen plaats voor deze doelen. De bladeren en de bessen worden gebruikt. Maretak wordt ook in wiegen geplaatst om kinderen te beschermen tegen ontvoeringen door Elfen (wisselkinderen). Een ring gesneden uit Maretakkenhout zal ziekte afweren en zal verse wonden genezen als ze gedragen wordt (niet op de wond zelf leggen).

   Maretak wordt ook gedragen voor geluk tijdens het jagen, en vrouwen dragen het om makkelijker zwanger te worden. Het wordt ook gebruikt in rituelen om onsterfelijkheid te verkrijgen en om sloten te openen. Als het vlakbij een slaapkamerdeur wordt geplaatst geeft Maretak een rustige slaap met mooie dromen, ook wanneer het onder een kussen wordt gelegd of aan het hoofdeinde wordt gehangen. Kus je lief onder een Maretak, en je blijft verliefd, verbrand weert Maretak het kwaad. Rond de nek gehangen zou het onzichtbaar maken. Kortom met Maretak kom je beslagen ten ijs.

Bronnen

G.van Elteren

Meer

   Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina

Planten
 
Kruidenlijstjes
Beschrijvingen van planten
  A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | MN | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | Z

A.van Roy

C.van der Steen

G. van Elteren

Paul Munnik

Weleda (deels met dank overgenomen)

Foto's prof. Paul Busselen
  A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Nederlandse, Latijnse en Engelse plantennamen zoeken
Nieuwe planten-soorten en -namen in Nederland
 
Woordenboek Nederlandsche Taal
Plantago PlantIndex
Letter: druk op CTRL, draai ook aan muiswiel